Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một trong những báo cáo tài chính mà bộ phận kế toán thường xuyên phải lập. Được đánh giá là “khó khăn” và có thể dễ mắc phải sai sót, việc hiểu rõ cách lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ là quan trọng. Để có cái nhìn tổng quan về quá trình lập các báo cáo tài chính, cũng như các mẹo lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ nhanh và chính xác nhất, hãy cùng tonghopmeovat.com tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là gì?
Bảng lưu chuyển tiền tệ, hay còn được biết đến là Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cash Flow Statement – CFS), là một loại báo cáo tài chính chứa đựng thông tin về các dòng tiền và các khoản tương đương tiền (CCE) di chuyển trong doanh nghiệp. Báo cáo này đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá khả năng quản lý tiền mặt của doanh nghiệp, đặc biệt là trong việc đáp ứng các nghĩa vụ trả nợ và hỗ trợ cho các hoạt động tài chính khác của công ty. Nó chiếm một vị trí quan trọng trong hệ thống báo cáo tài chính, bổ sung cho bảng cân đối kế toán và bảng báo cáo thu nhập.
Cấu trúc của báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Khi hiểu về báo cáo lưu chuyển tiền tệ, việc quan trọng là bạn cần dựa vào cấu trúc cụ thể của một bản báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Báo cáo này được tổ chức thành ba phần chặt chẽ liên quan:
Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh
Phần này bao gồm các khoản thu và chi gọi là tiền vào và tiền ra từ hoạt động kinh doanh. Tiền vào đại diện cho lợi nhuận thu được từ việc buôn bán hàng hóa ra thị trường, trong khi tiền ra bao gồm các chi phí như thuế, mua nguyên liệu thô, và lương cho nhân viên.
Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh là một chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng tài chính của công ty. Nếu dòng tiền từ hoạt động kinh doanh dương, đó là dấu hiệu cho thấy công ty đang có lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh. Ngược lại, nếu dòng tiền này âm, đó có thể chỉ ra rằng công ty đang gặp khó khăn về tài chính.
Dòng tiền từ hoạt động đầu tư
Dòng tiền từ hoạt động đầu tư đại diện cho các giao dịch thu và chi phát sinh từ các hoạt động đầu tư của công ty. Tiền thu vào được tính toán thông qua việc mua, bán hoặc chuyển nhượng tài sản cố định. Công ty chi tiêu tiền trong phạm vi này khi đầu tư vào doanh nghiệp khác hoặc mua sắm trang thiết bị quan trọng cho quá trình sản xuất.
Dòng tiền từ hoạt động tài chính
Dòng tiền từ hoạt động tài chính bao gồm các giao dịch thu chi phát sinh từ các hoạt động tài chính của công ty, như vay mượn, trả nợ, phát hành cổ phiếu hoặc trả cổ tức. Dòng tiền này thường liên quan đến việc điều chỉnh vốn của chủ sở hữu, đơn giản là tiền liên quan đến việc tăng hoặc giảm vốn đầu tư của họ.
Ý nghĩa của báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Ý nghĩa của báo cáo lưu chuyển tiền tệ là vô cùng quan trọng trong quá trình hoạt động kinh doanh của một công ty, đặc biệt là khi có sự chênh lệch giữa lợi nhuận ghi nhận và lượng dòng tiền ròng thực tế. Nhiều chuyên gia nhận định rằng báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một trong những loại báo cáo tài chính rõ ràng và công bằng nhất.
Vì vậy, họ thường tin tưởng vào thông tin từ báo cáo lưu chuyển tiền tệ hơn so với các báo cáo tài chính khác để hiểu rõ hơn về hoạt động kinh doanh thực tế của một doanh nghiệp. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp:
- Đo lường khả năng quản lý tiền mặt: Xác định khả năng của công ty trong việc quản lý và tạo ra dòng tiền mặt để đáp ứng các nghĩa vụ tài chính.
- Phân biệt tình hình thực tế: Giúp phân biệt giữa lợi nhuận ghi nhận trên bảng cân đối kế toán và thực tế dòng tiền mà doanh nghiệp thực sự đang sử dụng.
- Cung cấp thông tin rõ ràng và minh bạch: Tạo ra một cái nhìn chính xác và công bằng về tình hình tài chính, giúp nhà đầu tư, cổ đông và người quản lý đưa ra quyết định thông tin.
- Đánh giá hiệu suất tài chính: Hỗ trợ trong việc đánh giá hiệu suất tài chính của công ty thông qua việc theo dõi các hoạt động kinh doanh, đầu tư, và tài chính. Do đó, báo cáo lưu chuyển tiền tệ không chỉ là một công cụ quản lý tài chính hiệu quả mà còn là nguồn thông tin quan trọng giúp đánh giá và định hình chiến lược tài chính của doanh nghiệp.
- Cung cấp thông tin chi tiết về chi tiêu: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ chính xác mô tả các khoản thanh toán quan trọng mà công ty thực hiện đối với các chủ nợ. Nó hiển thị rõ các giao dịch được thực hiện bằng tiền mặt, đồng thời là những giao dịch không được phản ánh trong các báo cáo tài chính khác. Các giao dịch này có thể bao gồm việc mua hàng để tồn kho, cấp tín dụng cho khách hàng và mua thiết bị vốn.
- Giúp duy trì số dư tiền mặt tối ưu: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì mức tiền mặt hiện có ở mức tối ưu. Công ty cần xác định liệu có quá nhiều tiền mặt đang không được sử dụng hiệu quả hay không, cũng như xác định xem có thiếu hoặc thừa quỹ tiền mặt. Nếu có dư thừa, doanh nghiệp có thể đầu tư vào cổ phiếu hoặc mua hàng tồn kho. Ngược lại, nếu thiếu vốn, công ty có thể xem xét các nguồn vay để duy trì hoạt động kinh doanh.
- Tập trung vào việc tạo ra tiền mặt: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ giúp doanh nghiệp tập trung vào việc tạo ra tiền mặt thông qua các chiến lược khác nhau. Thay vì chỉ nhìn vào lợi nhuận, công ty có thể tối ưu hóa các quy trình để giảm chi phí, tạo ra hiệu quả tài chính và thu được tiền mặt nhanh chóng từ các giao dịch với khách hàng.
- Hữu ích cho việc lập kế hoạch ngắn hạn: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là công cụ quan trọng để kiểm soát dòng tiền, đặc biệt trong việc đảm bảo sự thanh khoản đủ để thực hiện các nghĩa vụ ngắn hạn. Quản lý tài chính có thể phân tích dòng tiền từ quá khứ để đưa ra quyết định quan trọng, chẳng hạn như quyết định về việc giữ lại tiền mặt để trả nợ hoặc việc xây dựng cơ sở để đề xuất yêu cầu tín dụng từ ngân hàng.
Hướng dẫn mẹo lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ mới và chính xác nhất
Xác định số dư đầu kỳ
Trong quá trình lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ, bước đầu tiên quan trọng là xác định số dư đầu kỳ của tiền và các khoản tương đương tiền vào đầu kỳ báo cáo. Giá trị này có thể được lấy từ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của cùng kỳ kế toán.
Số dư tiền ban đầu là yếu tố quan trọng khi sử dụng phương pháp gián tiếp để tính toán dòng tiền từ hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, phương pháp trực tiếp không đòi hỏi thông tin này.
Tính toán dòng tiền từ hoạt động kinh doanh
Phần đầu tiên của báo cáo lưu chuyển tiền tệ tập trung vào các luồng tiền từ hoạt động kinh doanh (CFO), bao gồm các giao dịch từ tất cả các hoạt động kinh doanh. Bắt đầu với thu nhập ròng, phần này đối chiếu tất cả các khoản mục không phải tiền mặt thành các khoản mục tiền mặt liên quan đến hoạt động kinh doanh. Nói cách khác, đây là biểu đồ thu nhập ròng của công ty nhưng được biểu diễn dưới dạng tiền mặt.
Thông qua quy trình này, báo cáo lưu chuyển tiền tệ cung cấp cái nhìn rõ ràng về các giao dịch tiền mặt liên quan đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, giúp hiểu rõ hơn về quản lý tiền mặt và đưa ra quyết định chiến lược cho tương lai.
Phần này báo cáo về các luồng tiền và luồng ra xuất phát trực tiếp từ các hoạt động kinh doanh chủ yếu của công ty. Những hoạt động này bao gồm mua bán hàng tồn kho và vật tư, cũng như việc thanh toán lương cho nhân viên. Các hình thức khác của dòng tiền, như đầu tư, nợ và cổ tức, không được tính vào đây.
Các công ty có thể tạo ra đủ dòng tiền tích cực để hỗ trợ sự phát triển của hoạt động. Trong trường hợp không đủ, họ có thể phải tìm kiếm nguồn tài chính bên ngoài để mở rộng.
Ví dụ, tài khoản phải thu thường chứa các khoản nợ không sử dụng tiền mặt. Nếu các khoản phải thu tăng trong kỳ, đó có nghĩa là doanh số bán hàng tăng lên mà không có sự thu được tiền mặt ngay lập tức. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ khấu trừ các khoản phải thu khỏi thu nhập ròng, vì chúng không liên quan đến tiền mặt. Dòng tiền từ hoạt động cũng có thể bao gồm các khoản phải trả, khấu hao, và những khoản trả trước được ghi nhận là doanh thu hoặc chi phí, nhưng không tạo ra dòng tiền liên quan.
Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh có thể được tính theo phương pháp trực tiếp hoặc gián tiếp. Phương pháp trực tiếp đòi hỏi tổ chức cung cấp thông tin chi tiết về các dòng tiền trực tiếp liên quan đến các hoạt động kinh doanh, bao gồm:
- Thu tiền từ khách hàng.
- Tiền lãi và cổ tức nhận được.
- Chi tiền mặt cho nhân viên.
- Chi tiền mặt cho nhà cung cấp.
- Tiền lãi đã trả.
- Thuế thu nhập đã nộp.
Tuy nhiên, ít tổ chức thực hiện phương pháp trực tiếp do đòi hỏi sự thu thập thông tin chi tiết. Thay vào đó, họ thường áp dụng phương pháp gián tiếp. Trong phương pháp này, báo cáo bắt đầu với thu nhập ròng hoặc lỗ được báo cáo trên báo cáo thu nhập của công ty. Sau đó, một loạt các điều chỉnh được thực hiện để đạt được lượng tiền ròng từ hoạt động kinh doanh. Các điều chỉnh này thường bao gồm:
- Khấu hao và amortization.
- Dự phòng rủi ro cho các khoản phải thu.
- Lãi hoặc lỗ khi bán tài sản.
- Thay đổi trong các khoản phải thu.
- Thay đổi trong hàng tồn kho.
- Thay đổi trong các khoản phải trả.
Cả phương pháp trực tiếp và gián tiếp đều dẫn đến kết quả tương tự, nhưng quy trình tính toán dòng tiền từ hoạt động kinh doanh khác nhau.
Mặc dù phương pháp trực tiếp dễ hiểu hơn, nhưng lại tốn nhiều thời gian do yêu cầu hạch toán mọi giao dịch diễn ra trong kỳ báo cáo. Hầu hết các công ty ưa chuộng phương pháp gián tiếp vì nó nhanh chóng hơn và có mối liên kết chặt chẽ với bảng cân đối kế toán.
Tính toán dòng tiền từ hoạt động đầu tư
Phần này của báo cáo lưu chuyển tiền tệ tập trung vào các luồng tiền từ hoạt động đầu tư (CFI), đánh giá kết quả của lợi và lỗ từ các hoạt động đầu tư. Nó cũng bao gồm việc chi tiền mặt cho việc mua sắm tài sản, nhà máy, và thiết bị. Đây là nơi mà nhà phân tích quan tâm để theo dõi các thay đổi trong chi tiêu vốn (capex).
Sự gia tăng vốn đầu tư thường dẫn đến giảm dòng tiền, tuy nhiên, không phải lúc nào điều này là tiêu cực. Điều này có thể chỉ ra rằng công ty đang đầu tư vào các hoạt động phát triển trong tương lai. Những công ty có chi tiêu vốn đầu tư lớn thường là những doanh nghiệp đang trên đà phát triển.
Mặc dù dòng tiền tích cực trong phần này có thể được coi là tích cực, nhưng các nhà đầu tư thường ưa chuộng những công ty tạo ra dòng tiền từ hoạt động kinh doanh – không qua các hoạt động đầu tư và tài trợ. Các công ty có thể tạo ra dòng tiền trong phần này thông qua việc bán thiết bị hoặc tài sản.
Tính toán dòng tiền từ hoạt động tài chính
Phần thứ ba của báo cáo lưu chuyển tiền tệ đánh giá các luồng tiền liên quan đến các hoạt động tài chính. Điều này bao gồm cả việc thu tiền và trả tiền liên quan đến vay nợ và tài trợ vốn cổ phần. Các luồng tiền này liên quan đến việc huy động tiền mặt và thanh toán các nghĩa vụ nợ đối với nhà đầu tư và chủ nợ. Trong các giao dịch này, tiền mặt được ghi nhận khi huy động vốn (ví dụ: từ nhà đầu tư hoặc ngân hàng), và tiền mặt được chi trả khi cổ tức được trả.
Khi sử dụng Nguyên tắc Kế toán được Chấp nhận Chung (GAAP), phần này cũng bao gồm cổ tức được trả, có thể được ghi trong phần hoạt động kinh doanh khi áp dụng các tiêu chuẩn Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS). Tiền lãi trả lại thường được tính trong phần hoạt động kinh doanh theo GAAP, nhưng đôi khi cũng có thể được ghi trong phần tài chính theo IFRS.
Xác định số dư cuối kì
Sau khi các luồng tiền từ ba loại hoạt động kinh doanh chính đã được hạch toán, bạn có thể xác định được số dư cuối kỳ của tiền, cũng như các khoản tương đương tiền vào cuối kỳ của báo cáo.
Sự thay đổi của tiền ròng trong kỳ được xác định bằng cách tổng hợp các luồng tiền từ hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và tài trợ. Giá trị này cho chúng ta có cái nhìn rõ hơn về tổng lượng tiền mặt mà một công ty thu được hoặc bị mất trong kỳ báo cáo. Dòng tiền ròng dương clà biểu hiện của việc công ty có nhiều tiền chảy vào hơn là bị chảy ra ngoài, trong khi dòng tiền ròng âm là dấu hiệu cho thấy công ty đã chi tiêu quá nhiều hơn số tiền kiếm được.
Kết luận
Hy vọng rằng thông tin mà chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ về khái niệm báo cáo lưu chuyển tiền tệ là gì cũng như các mẹo lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Việc nắm bắt cách thức và quy tắc lập báo cáo này sẽ mang lại kiến thức chặt chẽ về hoạt động tài chính của công ty, từ đó hỗ trợ trong việc xây dựng chiến lược tăng trưởng hiệu quả.
